مباني نظري و پيشينه تحقيق كيفيت اقلام تعهدي

2-5-    تعريف اقلام تعهدي 

اقلام تعهدي تفاوت بين سود حسابداري و جريان وجوه نقد حاصل از عمليات را بيان مي‌كند. بدين معني كه اقلام تعهدي بزرگ نشان دهنده فزوني سود گزارش شده نسبت به جريان وجوه نقد توليد شده توسط شركت مي­باشد. اين تفاوت، نتيجه قيود حسابداري مي­باشد كه چه زماني درآمد و هزينه بايد شناسايي شوند (اصل تحقق درآمد و اصل تطابق). اقلام تعهدي را مي­توان به اجزاي اختياري و غيراختياري تفكيك كرد. اجزاي اختياري اقلام تعهدي عبارت از اقلامي است كه مديريت مي­تواند كنترل­هايي بر روي آن­ها اعمال كند. اجزاي غيراختياري اقلام تعهدي عبارت از اقلام تعهدي است كه مديريت نمي­تواند بر روي آن­ها كنترلي اعمال نمايد.

جونز (1991) تفاوت بين سود و جريان وجه نقد حاصل از عمليات را به عنوان اقلام تعهدي  شناسايي كرده است . اسلوان (1996) اقلام تعهدي را به عنوان تغيير در سرمايه در گردش غير نقدي منهاي هزينه­هاي استهلاك تعريف نمود. تعريف اسلوان از تعريف هلي (1985) نشأت گرفته است كه دقيقاً با تعريف اقلام تعهدي عملياتي استفاده شده در بيانيه استانداردهاي مالي شماره 95 (FASB 95)، صورت جريانات نقدي مطابقت دارد. براي دستيابي به يك اندازه­گيري جامع از اقلام تعهدي، عنوان مي­شود كه در صورت عدم استفاده از حسابداري تعهدي (استفاده از حسابداري نقدي)، تنها حساب­هاي نقدي در ترازنامه منعكس مي­شوند، لذا گزارش ساير حساب­هاي دارايي و بدهي در ترازنامه نتيجه به كارگيري حسابداري تعهدي است (ريچاردسون و ديگران، 2005). بنابراين، اقلام تعهدي بيانگر تغيير در تمام دارايي­هاي غير نقدي منهاي تغيير در تمام بدهي­هاي غير نقدي مي­باشد (ريچاردسون و ديگران، 2005).

2-5-     2-12- كيفيت اقلام تعهدي

در اين تحقيق به پيروي از مطالعات پيشين (فرانسيس و ديگران،2005)كيفيت گزارشگري مالي رابه عنوان توان صورت­هاي مالي در انتقال اطلاعات عمليات شركت وبه طور خاص پيش بيني جريان هاي نقدي مورد انتظار به سرمايه گذاران تعريف مي­نماييم. تحقيق حاضر بر كيفيت اقلام تعهدي به عنوان شاخص تعيين كننده كيفيت گزارشگري مالي تأكيد مي كند.

تحقيقات  تجربي به صورت  فزاينده در حال  بررسي نقش كيفيت  حسابداري به عنوان  معياري از تقارن اطلاعاتي مي باشند. برخي از مطالعات ياد شده نشان داده اند كه كيفيت اطلاعات حسابداري بر هزينه سرمايه، مدت سررسيد بدهي، انتخاب نامطلوب در هنگام اعلام سود و سطح انباشت وجوه نقد اثرگذار مي­باشد. تأكيد بر اقلام تعهدي در اين تحقيقات ناشي از آن دسته از شواهد تجربي (ديچاو، 1994، سوبرامائيان، 1996، امسي نيكلز، 2002، باتاچاريا، 2007، ظريف فرد و ناظمي، 1383، ثقفي و فدايي، 1386، و عرب مازار يزدي و صفرزاده، 1386) است كه نشان مي دهد اقلام تعهدي سبب افزايش جريان هاي نقدي آتي مي­گردد. به عنوان مثال از نظر اعتبار­دهندگان، كيفيت پايين­تر اقلام تعهدي منجر به كاهش توانايي آنان در ارزيابي و برآورد جريان هاي نقدي مي­شود. در نتيجه كيفيت پايين اقلام تعهدي منجر به افزايش هزينه بدهي مي­گردد. البته چون اقلام تعهدي مبتني بر فرضيات و برآوردهاي حسابداري مي باشد، ممكن است در ارقام تعهدي خطاهايي وجود داشته باشد. اين خطاها موجب اخلال در اقلام تعهدي و سبب كاهش سودمندي اقلام تعهدي مي گردد. بنابراين، هر چه اندازه مقادير خطاها كمتر گردد، كيفيت اقلام تعهدي افزايش مي يابد(جنت رستمي ،1387).  

2-6-     2-13 مدل هاي موجود براي بررسي كيفيت اقلام تعهدي

مطالعات اوليه براي اندازه گيري كيفيت اقلام تعهدي، از معيار هاي ساده اي مانند اقلام تعهدي هلي (1985) و تغييرات در مجموع ارقام تعهدي دي آنجلو (1986) استفاده مي كردند (هر چه معيار مذكور بزرگتر باشد، كيفيت اقلام تعهدي كمتر است).

معيار هاي جديدتر براي برآورد سطح غير اختياري اقلام تعهدي از رگرسيون اقلام تعهدي و متغير هاي مالي خاصي كه مربوط به اقلام تعهدي غير اختياري هستند، مانند تغييرات درآمد، سود عملياتي و يا جريان نقد عملياتي استفاده مي كنند به طوري كه باقيمانده آن رگرسيون نشان دهنده اقلام تعهدي اختياري است. به طور كلي اقلام تعهدي اختياري، به عنوان شاخصي براي برآورد كيفيت اقلام تعهدي است. محققاني مانند ديچو از باقيمانده رگرسيون براي برآورد اقلام تعهدي استفاده مي كنند(ديچو وهمكاران،1995).

2-13-1- -مدل اسلوان

اسلوان (1996) اقلام تعهدي را اين چنين تعريف و اندازه گيري نمود:

Accruals= ΔCA – ΔCL – DEP

 : تغيير در دارايي هاي جاري غير نقدي

 : تغيير در بدهي هاي جاري به جزء بدهي هاي كوتاه مدت و ماليات پرداختني

 : استهلاك دارايي هاي مشهود و نامشهود

 : تغيير در حساب هاي دريافتني